Stambuł: poruszanie się po mieście

Mapa komunikacji Stambułu: metro, tramwaj, kolej, kolejki linowe. Inne użyteczne mapy tutaj

Stambuł, jak przystało na ogromną metropolię, ma rozbudowany i sprawnie działający system komunikacji miejskiej. W jej skład wchodzi 5 linii metra, 4 linie tramwajowe, 2 naziemne kolejki linowe, kilkanaście przepraw promowych, szybka kolej interkontynentalna Marmaray, a także Metrobus, niezliczone linie autobusowe, nie mówiąc o docierających wszędzie taxibusach i minibusach oraz – taksówkach. Świetna strona, pozwalająca precyzyjnie planować wycieczki po całej metropolii: zobacz tutaj.

Stambulskie metro

Przybywając do Stambułu z któregoś z państw europejskich z największym prawdopodobieństwem wylądujemy na lotnisku Atatürk (po europejskiej stronie Bosforu), na lotnisku Sabiha Gökçen (po azjatyckiej stronie – głównie tanie linie lotnicze) ewentualnie na centralnym europejskim dworcu autobusowym Otogar (w odróżnieniu od azjatyckiego dworca Harem).

Lotnisko Atatürk ma idealne połączenie z centrum miasta przy pomocy czerwonej linii metra (M1A), z którego w dwu miejscach (Zeyitinburnu i Aksaray) można przesiąść się na wygodny i szybki tramwaj T1, który kursuje przez serce historycznego półwyspu (m.in. obok bazyliki Agia Sofia, dworca kolejowego i przystani Eminönü) aż do portu Kabataș na europejskim brzegu Bosforu.

Komfortowe stambulskie tramwaje

Lotnisko Sabiha skomunikowane jest 
z centralnym placem Taksim po europejskiej stronie przy pomocy wygodnych i szybkich shuttle busów (cena ok. 20 Tl) – dojazd trwa prawie godzinę.

Z dworca Otogar do centrum dojeżdża się „lotniskowym” metrem M1 (jego obydwoma odgałęzieniami: A i B) kursującym do stacji Yenikapi, skąd zielone metro M2 jedzie przez Złoty Róg wzdłuż Bosforu aż do stacji Haciosman niedaleko ekskluzywnych miejscowości Tarabya i Sariyer. Z Yenikapi przejeżdżający pod Bosforem i przez Üșküdar pociąg Marmaray dojeżdża do azjatyckiego metra M4.

Nowoczesne, wygodne, klimatyzowane autobusy komunikacji miejskiej w Stambule

Przydatne linie
Wiele atrakcji Stambułu można obejrzeć podczas jazdy miejskimi środkami komunikacji, do których należą zarówno autobusy, jak i tramwaje, kolejka linowa oraz statki. Jest to opcja bardzo tania: dla przykładu przejazd wzdłuż całego Bosforu kosztuje niecałe 4 Tl (ok. 6 zł)

Przez całe zabytkowe centrum historycznego półwyspu można przejechać tramwajem T1, łączącym przystań Kabataș  z Bagcilar daleko poza bizantyjskimi murami.

Istiklal, promenadę Stambułu, główną ulicę dawnej Pery (dziś Beyoglou) przemierza zabytkowy tramwaj z placu Taksim do stacji Tunel niedaleko Wieży Galata.

Zabytkowy tramwaj na ulicy Istiklal

Wzdłuż Bosforu po europejskiej stronie kursuje autobus 25E z Kabataș do Sariyer, który jedzie nad samą cieśniną przez wszystkie miejscowości. Nad Morze Czarne po stronie europejskiej można dostać się autobusem nr 151 ze stacji metra Haciosman przez Sariyer.

Wzdłuż Bosforu po azjatyckiej stronie kursuje autobus 15 z Üșküdaru (przystanek Cami Onu na nadmorskim bulwarze Pasa Limani) do Beykoz a stamtąd 15A do Anadolou Kavagi - ostatniej wioski po azjatyckiej stronie Bosforu.

Z przystani Eminönü odpływają głównie promy do Üșküdaru na azjatyckim brzegu i te pływające po Złotym Rogu.
Z Kabataș odpływają głównie promy na Wyspy Książęce oraz do Kadiköy na azjatyckim brzegu.
Z Beșiktaș odpływają głównie promy w górę Bosforu.
Statki wycieczkowe po Bosforze odpływają z wycieczkowej przystani po północnej stronie kei Kabataș lub po zachodniej stronie kei Eminönü.

Wśród ciekawostek komunikacji miejskiej można wymienić 2 nadziemne kolejki linowe. Pierwsza Eyüp-Pierre Loti Teleferik, wyjeżdża na wzgórze Piyer Loti  z dolnej stacji Eyüp nieopodal meczetu o tej nazwie, przy głównej drodze nad Złotym Rogiem.
Druga Maçka Taşkışla Teleferik, biegnie ponad parkiem w okolicach hotelu Hilton Bosphorus w dzielnicy Şişli ponad Bosforem.

Poruszanie się po mieście jest dość łatwe: stacje i przystanki są zazwyczaj dobrze oznakowane, a pojazdy czytelnie opisane. Za pojedynczy przejazd można płacić plastikowym żetonem do nabycia w automatach, jednak kosztuje on o ok. 40 % drożej niż przejazd opłacony z karnetu komunikacyjnego Istanbul kart. Dokładny cennik przejazdów po Stambule tutaj

Mając zamiar dużo przemieszczać się po Stambule, należy zaopatrzyć się w elektroniczny karnet komunikacyjny zwany Istanbul kart. Kosztuje on 6 Tl, daje spore oszczędności i można doładowywać go w specjalnych automatach na większości stacji i przystanków w centrum, a poza centrum w licznych punktach (np. w sklepach z telefonami komórkowymi, kioskach, sklepach spożywczych pod hasłem Istanbul Kart).

Różne wersje karnetu komunikacyjnego. Dla turystów jest ten pomarańczowy, anonimowy.

Podróżując z Dwunastolatkiem doładowywałam karnet zazwyczaj za 30-50 Tl dziennie; 1 przejazd kosztował nas od 1, 10-2,75 za autobusy, do 3,25 za metro i do 7,20 za katamaran. Czasem bywało tak, że pierwszą opłatę automat pobierał w wysokości 1,20 a drugą 2,50. System pobierania opłat w Stambule pozostaje dla mnie zagadką. Do pewnego stopnia wyjaśnia ją poniższa tabela:

... jednak obszerne informacje na temat całego systemu opłat komunikacyjnych znajdują się tutaj.

Kiedy wieczorem przyjechaliśmy do Stambułu, nie mogłam zakupić karnetu, bo wszystkie punkty były nieczynne. Na zakup żetonu nie mieliśmy monet. Z gestem bezradności podałam 10 Tl kierowcy autobusu. Wydał mi co do grosza resztę i wpuścił do autobusu (w Stambule do autobusu wsiada się tylko przednimi drzwiami i tylko tam jest kasownik). Kiedyś zdarzyło się, że po wejściu do autobusu przyłożyłam karnet do kasownika za pierwszą osobę a potem przyłożyłam po raz drugi i okazało się, że brakło pieniędzy na koncie. Po chwili konsternacji jeden z podróżnych wstał i przytknął swój karnet do kasownika. Pięknie podziękowaliśmy. Kiedy chciałam dać mu gotówkę za przejazd, nie przyjął, tylko z uśmiechem życzył dobrego dnia...

Tunnel: trzecie najstarsze metro Europy łączy Karaköy and Beyoğlu. Podróż trwa 90 sekund.

Za przejazd metrem płaci się przytknięciem karnetu do bramek, które się otwierają. Podobnie jest na przystaniach promów, gdzie bramki ustawione są przy wejściu do terminalu. Ogólnie cały system jest dobrze zorganizowany i czytelny. Najsympatyczniejsze jest to, że przy pomocy taniej komunikacji miejskiej mozna przemieszczać się szybko i sprawnie pomiędzy Morzem Marmara, Złotym Rogiem, Bosforem i Morzem Czarnym. Podróż metrem i autobusem z Yenikapi nad Morzem Marmara do Kilyos nad Morzem Czarnym trwa nie dłużej niż 1 godzinę i 20 minut. Na „miejskich” promach sprzedawana jest herbata, która kosztuje taniej niż gdziekolwiek na lądzie (1,5 Tl). Czego nie można powiedzieć o tej samej herbacie na statkach wycieczkowych – jej cena skacze do 4,5 Tl.